سفر رئیسی به دمشق؛ کاهش نفوذ آمریکا و تغییر چشم انداز ژئوپلیتیک خاورمیانه 

پایگاه خبری فوربس در مطلبی به بررسی سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به سوریه و دیدارش با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه پرداخت و نوشت: دیدار رئیس جمهور ایران با همتای سوری اش، چشم انداز ژئوپلیتیک خاورمیانه را تغییر داده و به نظر می‌رسد این سفر نفوذ ایران در منطقه را بیشتر کند.

این سفر، اولین دیدار پس از سفر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور پیشین ایران به سوریه در سال ۲۰۱۰، نشان دهنده مرحله جدیدی از تعمیق روابط تهران و دمشق است. 

فوربس در این مطلب آورده به نظر می‌رسد، ایران با عقب نشینی تدریجی آمریکا، چین و روسیه وارد عمل می‌شوند و شبکه پیچیده‌ای از مانور‌های دیپلماتیک ایجاد می‌کنند که به نفع آن است.

سفر ابراهیم رئیسی اهداف متعددی از نمادین تا استراتژیک را دنبال می‌کند. نماد در "اعلام پیروزی" ایران و سوریه علیه اتحاد ضد اسد، چه در داخل و چه در منطقه. تهران و دمشق با موفقیت از طوفان تلاش‌های آمریکا برای منزوی کردن دیپلماتیک آن‌ها در منطقه عبور کرده اند. این نقطه عطف با خروج سوریه از انزوای دیپلماتیک و عادی سازی روابط ایران با کشور‌های عربی مشخص می‌شود. این تغییر زمانی اتفاق می‌افتد که بازیگران منطقه‌ای در واکنش به پرکردن خلأ سیاسی ناشی از خروج تدریجی آمریکا از منطقه توسط چین و روسیه، خود را تغییر می‌دهند. در حالی که متحدان آمریکا در خاورمیانه از واشنگتن جدا می‌شوند، پویایی منطقه در حال تغییر است.

از نظر اقتصادی، این سفر بر گسترش همکاری بین تهران و دمشق که شامل یادداشت تفاهم در زمینه همکاری در صنعت نفت است، تاکید می‌کند.
حسین اکبری، سفیر ایران در دمشق، سفر ابراهیم رئیسی به سوریه را نقطه عطفی برای منطقه می‌داند. ایران سوریه را عضوی مهم از «محور مقاومت» می‌بیند و مصمم است مشارکت دمشق را در تغییر چشم‌انداز ژئوپلیتیکی تقویت کند.

این دیدار در حالی انجام می‌شود که برخی از کشور‌های عربی، از جمله مصر و عربستان سعودی، روابط دیپلماتیک خود را با سوریه از سر گرفته اند. وزرای خارجه آن‌ها از دمشق دیدن کرده اند و وزیر خارجه سوریه در ماه آوریل سفری تاریخی به ریاض داشت. 

نگرانی آمریکا از تعمیق روابط تهران و دمشق

این تحولات تلاش‌های آمریکا برای منزوی کردن ایران را به ویژه با توافق اخیر ایران و عربستان با میانجیگری چین، پیچیده می‌کند. وزارت خارجه آمریکا هشدار داد که تعمیق روابط ایران و دولت سوریه باید جهان را نگران کند. «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشستی خبری در واشنگتن در مورد واکنش واشنگتن به این سفر، هراس و نگرانی آمریکا را به گونه دیگری بازتاب داد و اظهار داشت: حکومت‌های ایران و سوریه به گسترش روابط خود ادامه می‌دهند و این گسترش روابط باید برای آمریکا و کشور‌های منطقه و همچنین جهان نگران کننده باشد.

ایران برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای روابط خود با سوریه دارد، مانند اتصال شبکه راه آهن خود از طریق عراق به بندر لاذقیه سوریه در دریای مدیترانه. این حرکت به طور بالقوه می‌تواند از سوی چین حمایت شود؛ چینی که ابتکار کمربند و جاده خود را برای اتصال بازار‌های جهانی ترویج می‌کند.

حمایت تزلزل ناپذیر تهران از دمشق در دوران جنگ سوریه، به ویژه در مراحل اولیه جنگ داخلی، حیاتی بوده است. حمایت اقتصادی، سیاسی و نظامی ایران به اسد امکان داد تا سرزمین‌های از دست رفته را پس بگیرد. از سوی دیگر، پذیرش فزاینده سوریه در میان کشور‌های عربی نشان دهنده نفوذ دوباره آن در منطقه است.

با تسریع تلاش‌های دیپلماتیک ایران برای سرمایه‌گذاری بر کاهش نفوذ آمریکا، خاورمیانه شاهد تغییر سریع در پویایی قدرت است. عادی سازی با میانجی گری چین و ابتکارات روسیه به مهم‌ترین مانور‌های دیپلماتیک در منطقه تبدیل شده است.